Αγαπώμαι, άρα σκέφτομαι

Κεφάλαια θεολογικής επιστημολογίας και οντολογίας

Πώς γνωρίζει ο πεπερασμένος άνθρωπος τον άπειρο Θεό; Η Ενσάρκωση του Θεού αλλάζει με ρηξικέλευθο τρόπο την προοπτική: «γνόντες Θεόν, μᾶλλον δὲ γνωσθέντες ὑπὸ τοῦ Θεοῦ» (Γαλ. 4,9): Γνωρίζουμε μεθεκτικά τον Θεό, αφού πρώτα μας έχει γνωρίσει Αυτός με την αγάπη Του, την ίδια αγάπη με την οποία μας έφερε από το μηδέν στο είναι. Αφού την προτεραιότητα έχει η αγάπη του Άλλου, το θεολογικό κόγκιτο είναι ένα «αγαπώμαι, άρα σκέφτομαι»: Η εμπιστοσύνη που προκαλεί η αγάπη δίνει τον χώρο για σκέψη χωρίς αυτο-πεποίθηση, αλλά με την ετερο-αυτο-πεποίθηση του Αποκαλυπτομένου που μας συναντά.
Στην αρχέγονη Εκκλησία μια αρχική «αντιφιλοσοφία» για τη «μωρία της σοφίας του κόσμου τούτου» (Α΄ Κορ. 1,20) δίνει τη θέση της στη σύνθεση της ελληνικής μεθεκτικής γνωσιολογίας με την αποκάλυψη ότι ο Λόγος είναι ο Χριστός. Στην Ανατολή, η Νηπτική γνωσιολογία τονίζει την κάθαρση και τον νου ως ένα απλό όμμα που διαυγάζεται από τους πολλούς λόγους ως αλήθειες που τον φωτίζουν στον εσχατολογικό ορίζοντα του Ενός Λόγου. Στη Δύση αναπτύσσεται μια κατακτητική γνωσιολογία της συνείδησης που διχάζει τον κόσμο σε συνειδητό/φαινόμενο και σε απρόσιτο Πράγμα (Καντ), ασυνείδητο (Φρόυντ), Πραγματικό (Λακάν).
Στον 20ο αιώνα, η έννοια της ελευθερίας είναι πολύ διαφορετική. Στη Δύση ο Χάιντεγκερ καταγγέλλει την «οντοθεολογία». Ο Καρλ Μπαρτ προβάλλει μια ριζική Θεολογία της Αποκάλυψης, ενώ ο Πάουλ Τίλιχ τη μέθοδο του συσχετισμού. Οι Ορθόδοξοι δεν αργούν να απαντήσουν με τις δικές τους επιστημολογικές μεθόδους: Ο Βλάντιμιρ Λόσκι με τον αποφατισμό ως απομάθηση και απο-εννοιοποίηση. Ο π. Γεώργιος Φλορόφκσι με την ενδεχομενική Ιστορία ως πεδίο γνώσης. Ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης (Ζηζιούλας) με την εσχατολογική ερμηνευτική όπου όλα ερμηνεύονται από το μέλλον προς το παρελθόν. Ο Χρήστος Γιανναράς με την παραδοξολογική σύνθεση Φαινομενολογίας και Μεταφυσικής. Στον χώρο των Βαλκανίων, θεολόγοι, όπως ο π. Δημήτριος Στανιλοάε, ο άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς και ο Αθανάσιος Γιέφτιτς προβαίνουν στις δικές τους ισορροπημένες συνθέσεις. Ενώ από τη Δύση μας έρχονται με φιλική διάθεση πρωτοπόρες επιστημολογίες, όπως η Φαινομενολογία του Ζαν-Λυκ Μαριόν, η Αφηγηματική Θεολογία, η πιθανοκρατική Φυσική Θεολογία του Ρίτσαρντ Σουίνμπερν και η επιστημολογία της μεθέξεως του Τζον Μίλμπανκ. Πολλοί δρόμοι για τον Ένα Λόγο καθ’ οδόν για τη συνάντησή Του.

17,00 

Το βιβλίο αυτό (“Αγαπώμαι, άρα σκέφτομαι”) ασχολείται με τη γνώση περί του Θεού και μάλιστα με το αν μπορεί να υπάρξει μέθοδος περί μιας τέτοιας γνώσεως. Ένα τέτοιο θέμα είναι αναμενόμενο να αντιμετωπίσει την εύλογη δυσπιστία τόσο των ενθέων όσο και των αθέων ή αγνωστικιστών.
Όσοι ένθεοι βιώνουν μια εμπειρία σχέσης με τον Θεό μπορεί να προβληματιστούν με το αν αυτή η σχέση μπορεί να θεωρηθεί ως γνώση. Kαι, αν επιλέξουμε να την ονομάσουμε «γνώση», τότε πώς τη διαχωρίζουμε από τη γνώση των πραγμάτων του φυσικού κόσμου; Ο Θεός ο επέκεινα του κόσμου δεν είναι απρόσιτος στη γνωστική μας κατάκτηση;
Αν ισχυριστούμε ότι Τον γνωρίζουμε δεν διαπράττουμε ύβρη ή βλασφημία; Αν πάλι μπορούμε να έχουμε μια ορισμένη γνώση του Θεού που να μη χαρακτηρίζεται από την αλαζονεία της διανόησης, τότε πώς θα ήταν αυτή η εναλλακτική γνώση; Και αξίζει όντως να την ονομάσουμε γνώση; Ακόμη περισσότερο, θα είχε μέθοδο;
Ή μήπως ο λόγος περί μεθόδου θα σήμαινε μια παλινδρόμηση σε μία σχολαστικότητα και εργαλειακότητα του λόγου ακατάλληλη για τη συνάντηση με τον Όλως Άλλον; Για αθέους και αγνωστικιστές, ο λόγος περί θεολογικής επιστημολογίας ή γνωσιολογίας θα μπορούσε επίσης να σημαίνει μια ύβρη και βλασφημία για τους αντίθετους λόγους.
Η νεωτερική και σύγχρονη επιστήμη βασίζονται σε μία επί αιώνες λεπτομερώς τεχνουργημένη μεθοδολογία. Στην οποία υπόκειται μια επιστημολογία, η οποία διατυπώνει ποιο είναι το στάτους της επιστημονικής γνώσης. Αν στη Θεολογία δεν υπάρχει διαψευσιμότητα, όπως στις θετικές επιστήμες και δη στις πειραματικές. Τότε ο λόγος περί μεθόδου της Θεολογίας μπορεί να ακούγεται ως ένας ευσεβής ευφημισμός.

Βάρος 0,500 kg
Διαστάσεις 14 × 2 × 20,5 cm
Εξώφυλλο

Σελίδες

Χρονολογία εκδόσης

ISBN

Συγγραφέας

Διονύσιος Σκλήρης

Εκδόσεις

Εκδόσεις Αρμός

Αξιολογήσεις

Δεν υπάρχουν αξιολογήσεις ακόμη.

Γίνε ο πρώτος που θα αξιολογήσει “Αγαπώμαι, άρα σκέφτομαι”

Μπορεί να σε ενδιαφέρουν…