Προσευχητάριον Κατανυκτικόν
Η παράδοση της Εκκλησίας μοίρασε στα επτά την προσευχή του ημερονυκτίου και ξεχώρισαν οι ακολουθίες οι οποίες περιέχονται στο Μέγα Ωρολόγιο. Επειδή η πλήρης τέλεση των ακολουθιών είναι συχνά δύσκολη, έχουν συνταχθεί διάφορα λειτουργικά βοηθήματα («προσευχητάρια»), μικρά σε όγκο, που περιέχουν τα πιο απαραίτητα στοιχεία, με σκοπό όχι να υποκαταστήσουν τα κανονικά λειτουργικά βιβλία, αλλά να εξυπηρετήσουν στην ατομική προσευχή και, σε κάποιο βαθμό στην παρακολούθηση των ακολουθιών στον ναό.
Τέτοιο πρακτικό και εύχρηστο βοήθημα προσευχής είναι και το «Κατανυκτικόν Προσευχητάριον», το οποίο συνέταξε ο θεοφόρος άγιος Νεκτάριος για τα πνευματικά του τέκνα και όλους τους ευλαβείς Χριστιανούς. Όπως μαρτυρεί ο τίτλος, στόχος του βιβλίου αυτού είναι η καλλιέργεια της κατανύξεως. Για τον ιδιαίτερο αυτό σκοπό του βιβλίου, ο ιερός συντάκτης του, πέρα από ένα απάνθισμα των πιο απαραίτητων ακολουθιών, πρόσθεσε σε αυτό συλλογή κατανυκτικών προσευχών, τροπαρίων και κανόνων.
Η ύλη του «Κατανυκτικού Προσευχηταρίου» προσφέρεται τώρα σε βελτιωμένη και συμπληρωμένη μορφή, με κατάλληλη διευθέτηση των περιεχομένων του και κάποιες προσθήκες. Οι πιο σημαντικές είναι η καταχώριση των ευχών της τραπέζης, των ακολουθιών της Διακαινησίμου και, κυρίως, του Μεγάλου Απόδειπνου, που είναι η πιο κατανυκτική ακολουθία και έτσι κρίθηκε απαραίτητη σε ένα τέτοιο βιβλίο.
Πως θα μάθεις να προσεύχεσαι
Το βιβλίο αυτό περιέχει συμβουλές του οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου σχετικά με το πώς θα μάθουμε να προσευχόμαστε, τι είναι σημαντικό στην προσευχή, τι είναι η προσευχή του Ιησού, πως να την τελούμε και ποια λάθη γίνονται κατά την προσευχητική πράξη.
Οι συμβουλές έχουν αντληθεί από τις επιστολές του οσίου Θεοφάνους. Η έκδοση είναι εμπλουτισμένη με σημειώσεις.
Πώς θα μάθεις να προσεύχεσαι
Σημειώσεις από την ερημιά του Θεού
Η θεσμική Εκκλησία και οι χριστιανοί τον καιρό της πανδημίας
Δύο χιλιάδες χρόνια μετά τόν Μυστικό Δεῖπνο καί μᾶλλον δέν μποροῦμε ἀκόμα να ποῦμε τί εἶναι ἡ θεία Εὐχαριστία. Ἐξαντλήσαμε τόν Θεό στή λειτουργική ζωή ἐντός τῶν τειχῶν τοῦ ναοῦ καί τώρα πού λειτουργική ζωή δεν ὑπάρχει ὁ Θεός ἀρχίζει να μυρίζει σάν ἕνας νεκρός…
Δέν μᾶς ἔμαθε ποτέ ἡ Ἐκκλησία πῶς νά βαδίζουμε σέ μια ἔρημο, ὅταν αὐτή προκύψει. Πῶς νά ἑτοιμάσουμε, ἐμεῖς τώρα, μέσα στήν ἔρημο ἕνα δέντρο λόγων, ὕμνων, καί καρδιακῆς ἐγρήγορσης γιά την Περιστερά, νά ἔρθει καί να ξεκουραστεῖ, ὅταν ἡ θρησκευτική λογική μᾶς βεβαιώνει πώς πουλιά πιά δέν πετοῦν.
«ἔρημός ἐστιν ὁ τόπος».
Ὁ σεισμός τοῦ κορωνοϊοῦ πού ταρακούνησε καί ἐξακολουθεῖ νά ταρακουνᾶ καί τό οἰκοδόμημα τῆς Ἐκκλησίας ἔχει ἐγκαινιάσει μία περίοδο ἔντονων ζυμώσεων. Ἡ πανδημία λειτούργησε σάν μία ἄμπωτη πού ἀποκάλυψε τόν ἐκκλησιαστικό βυθό. Ἔφερε στήν ἐπιφάνεια μεγάλους πειρασμούς καί τεράστια προβλήματα πού σοβοῦν στό βάθος τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς. Πολλά τά γνωρίζαμε, ἐνίοτε τά κουκουλώναμε γιατί δεν θέλαμε νά τά δοῦμε, ἄλλα τά ὑποπτευόμασταν καί μερικά τελείως μᾶς ξάφνιασαν.
Εἶναι καιρός ὅμως νά τά ἀντιμετωπίσουμε – τουλάχιστον νά τά ἀναδείξουμε.
Τό βιβλίο αὐτό εἶναι μία κραυγή ἀγωνίας καί ἀσφυξίας μετά ἀπό 25 σχεδόν χρόνια ἀθόρυβης, ἱερατικῆς διακονίας σέ πολλούς τομεῖς ἀλλά καί προσωπικῆς σιωπῆς. Γιατί ὅμως να σπάσει τώρα ἡ σιωπή; Διότι πιστεύω ὅτι τώρα βιώνουμε το ἀντιστρόφως ἀνάλογο τῆς ἔκφρασης «πιάσαμε πάτο». Εἶναι ὁ πάτος τώρα πού ἔπιασε ἐπιφάνεια. Ἴσως λοιπόν καί γιά μᾶς τώρα, εἶναι ὁ καιρός πού πρέπει να μιλήσουμε, νά δράσουμε, νά μήν σιωπήσουμε, γιατί τό παράλογο καί ἡ ἐκτροπή ζητοῦν νομιμοποίηση. Ἀνέβηκαν πολύ ψηλά, βγῆκαν στήν ἐπιφάνεια καί ζητοῦν νά μᾶς πνίξουν.
Στάρετς Ζηνόβιος – Στη χαρά και στη λύπη δόξα τω Θεώ
Ο στάρετς Ζηνόβιος είναι μία μεγάλη πνευματική μορφή του 20ου αιώνα που από το 2010 συγκαταλέγεται ανάμεσα στους αγίους της σκήτης του Γκλινσκ. Η σκήτη ή έρημος του Γκλινσκ υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα πνευματικά κέντρα του 20ου αιώνα ανάμεσα στην Ουκρανία και στη Ρωσία. Ο στάρετς Ζηνόβιος παρά το γεγονός ότι ήταν ολιγογράμματος και ρώσος στην καταγωγή εκλέχθηκε από την εκκλησία της Γεωργίας μητροπολίτης και διακόνησε τον λαό της πολύπαθης αυτής χώρας με μεγάλη αυταπάρνηση. Ο συγγραφέας του βιβλίου Ζηνόβιος Τσεσνοκώφ εμπνεύστηκε την αγάπη και το ενδιαφέρον για τον στάρετς Ζηνόβιο από τον πατέρα του πρωτοπρεσβύτερο Αλέξανδρο Τσεσνοκόφ, ο οποίος έζησε κοντά του. Με ιδιαίτερη επιμέλεια και συστηματική έρευνα συγκέντρωσε και μας παραδίδει μαρτυρίες από όσους γνώρισαν τον στάρετς Ζηνόβιο. Για το έργο του τιμήθηκε το 2015 με το πανρωσικό βιβλίο ορθόδοξης γραμματείας. Ο στάρετς Ζηνόβιος (μητροπολίτης Σεραφείμ) έζησε πολύπαθη ζωή σε μια περίοδο εξαιρετικά δύσκολη για τις εκκλησίες της Σοβιετικής Ένωσης. Ο ίδιος έζησε εξόριστος επί πέντε χρόνια. Όμως, ακόμη και τα πιο δύσκολα γεγονότα της ζωής του τα αφηγείτο με ιλαρή διάθεση, προς οικοδομήν των άλλων. Ποτέ κανέναν δεν κατηγορούσε και κανέναν δεν επέπληττε. Ό,τι και να του συνέβαινε έλεγε: Είναι Πρόνοια του Θεού. Με το παράδειγμα της ζωής του δίδασκε στους ανθρώπους τα καλά έργα και για όλα προσέφερε αίνο στον Θεό, όπως ο στάρετς στο λαϊκό τραγούδι: Ζούσε κάποτε μακριά στάρετς έμπειρος, σοφός, που όλο διαλαλούσε: Δόξα τω Θεώ στη λύπη, στη χαρά! Δόξα τω Θεώ για όλα! Δόξα τω Θεώ για όλα! Δόξα τω Θεώ στη λύπη, στη χαρά!….
Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο – Τεύχος Α΄
Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον – Τεύχος Α΄
Κεφάλαια 1 – 6 (α΄- στ΄)
Ο ευαγγελιστής Ιωάννης δεν χρησιμοποιεί το όνομα Λόγος ούτε με την έννοια του Πλάτωνα, ούτε μα την έννοια του Ηράκλειτου και των Στωικών. Το χρησιμοποιεί με έννοια πολύ ανώτερη. Ο Λόγος του Θεού δεν είναι πράγμα, όπως ο δικός μας λόγος. Είναι ζωντανή ύπαρξης. Είναι πρόσωπο, το δεύτερο πρόσωπο του Τριαδικού Θεού.
Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο – τεύχος Β΄
Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, τεύχος Β΄
Κεφάλαια 7-13 (ζ΄- ιγ΄)
Μαθητής τῆς ἀγάπης
Μετά τήν Πεντηκοστή ὁ Ἰωάννης κηρύττει σε διάφορα μέρη. Ἡ δράσις του εντοπίζεται περισσότερο στη Μικρά Ασία, καί μάλιστα στήν Ἔφεσο. Ἦταν πρᾶος. Καί ὅμως ὁ Κύριος τόν ὠνόμασε Βοανεργές, δηλαδή, Υἱό τῆς Βροντῆς (Μάρκ. γ’ 17). Ήταν ὁρμητικός ἐναντίον τῶν ἀσεβῶν καί τῶν αἱρετικῶν.
Ἔτσι κάθε χριστιανός. Εἶναι καί ἄνθρωπος ἀγάπης καί πραότητας, ἀλλά καί ἄνθρωπος ἐλεγκτικός κάθε διαστροφῆς.
• Ὁ Ἰωάννης ὀνομάζεται Μαθητής τῆς ᾿Αγάπης, ὄχι μόνο διότι ὁ Κύριος τόν ἀγαποῦσε, ἀλλά καί διότι μιλάει πουλύ στα βιβλία του γιά τήν ἀγάπη.
Τις τρεῖς διαστάσεις τῆς ἀγάπης βλέπουμε στα κείμενα τοῦ Ἰωάννου:
• Τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ σέ μᾶς.
• Τήν ἀγάπη τή δική μας στό Θεό.
• Τήν ἀγάπη τή δική μας στούς ἄλλους, γιά τόν Θεό.
• Δέν έγραψε μόνο γιά τήν ἀγάπη. Τήν κήρυττε καί προφορικά. Ἡ παράδοσις λέει, ὅτι, ὅταν ἔφτασε σε βαθειά γηρατιά καί δέν μποροῦσε πλέον ἄλλους λόγους νά κηρύττη, δυό λέξεις ἦταν ἡ συμβουλή καί τό κήρυγμά του: «Τεκνία, ἀγαπᾶτε ἀλλήλους».
• Ἡ ἀγάπη γιά τόν Ἰωάννη δέν ἦταν μόνο λόγος. Ἦταν συνεχής πρᾶξις.
Είναι γνωστό τό περιστατικό, πού ἀναφέρει ὁ Κλήμης ὁ Αλεξανδρεύς καί τό ἐπαναλαμβάνει ὁ ἱερός Χρυσόστομος. Ξεκίνησε γέρων πλέον ὁ Ἰωάννης πεζός καί ἀνέβηκε στά λημέρια τῶν ληστῶν, γιά νά βρῆ τό λήσταρχο, πού τόν είχε γνωρίσει σε μία του περιοδεία ὡς μικρό παιδί, μέ ἀγγελική τότε ὄψι. Ἡ ἀγάπη καί τά δάκρυα τοῦ γηραιοῦ δασκάλου συγκίνησαν το λήσταρχο. Μετανόησε, ἄλλαξε καί ξαναγύρισε στη ζωή, πού εἶχε ὅταν ὡς μικρό παιδί είχε γνωρίσει τό μεγάλο Απόστολο.