Τά Λακτίσματα σέ Καρφιά ἀποτελοῦν μιά συγκομιδή ἔντονης μοναστικῆς καί ἀσκητικῆς βιωτῆς, μεγάλης ἱεραποστολικῆς ἐμπειρίας, ἔμπονης ποιμαντικῆς ἐργασίας καί ἔμφλογης ἐνσυναίσθησης, στή διάρκεια μιᾶς μακρᾶς περιόδου πλέον τῶν ἑξήντα χρόνων.
Μέ ἀμετακίνητο κέντρο τους τόν Ζωηφόρο Σταυρό τοῦ Κυρίου, στρέφονται μέ ὁλόψυχο ἐνδιαφέρον πρός τό πληγωμένο ἀνθρώπινο πρόσωπο ἐν κοινωνίᾳ, ἐν χρόνῳ καί κυρίως στήν αἰώνια προοπτική του.
Ἡ κρίσιμη τροπή τῆς ζωῆς τοῦ Σαούλ σέ Σταυροαναστάσιμη ζωή τοῦ Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν ἁγίου Παύλου, φαίνεται πώς σφράγισε ὡς πυρακτωμένη σφραγίς δωρεᾶς τήν πορεία τοῦ Γέροντος Ἀντωνίου, προσδίδοντας στόν στοχασμό του τήν αἴσθηση τοῦ κατεπείγοντος ἀναφορικά μέ τόν (ἐπαν)εὐαγγελισμό τοῦ κόσμου – τόν ἐπανευαγγελισμό τοῦ «χριστιανικοῦ» βίου.

Με το βιβλίο αυτό, ο Γέροντας Αντώνιος
αντιπροσφέρει στο σώμα της Εκκλησίας
διακριτικές, θεολογικές και εκκλησιολογικές
αλήθειες, τις οποίες βίωσε ο ίδιος κατά την
πολύχρονη πνευματική πορεία του,
με βάση το Λειτουργικό
“Τα Σα εκ των Σων σοί προσφέρομεν”

Το βιβλίο αυτό δεν φιλοδοξεί να γίνει οδηγός γάμου ή μητρότητας. Τα κείμενα, που θα διαβάσετε στις σελίδες του, είναι ένα μοίρασμα. Μοίρασμα καθημερινότητας, προβληματισμών και διαπιστώσεων. Όσο προστίθενται χρόνια στον γάμο, στα παιδιά και σε εμένα την ίδια, βλέπω πως η ζωή, όταν μοιράζεται, πλαταίνει, πλουτίζει και εμπλουτίζεται. Αυτός είναι και ο σκοπός αυτού του μικρού βιβλίου. Να γίνει μια αφορμή για να δούμε ότι δεν είμαστε μόνοι στη ζωή. Να δώσει ένα έναυσμα για να συνειδητοποιήσουμε πως καμία στιγμή της ζωής μας δεν είναι ασήμαντη…

Με την πρώτη από τις δύο λέξεις που συνθέτουν το λιτό τίτλο, Οσιότης, δηλώνεται εκείνη η εκδοχή της αγιότητας που απασχολεί το παρόν βιβλίο, ενώ η δεύτερη λέξη του τίτλου, Ιστορουμένη, αποτελεί παθητική μετοχή του ρήματος ιστορώ, το οποίο έχει διπλή σημασία: αφηγούμαι, εξιστορώ, αλλά και ζωγραφίζω, θέματα από τη ζωή και την παράδοση Εκκλησίας. Έτσι, εάν αναλογιστεί κανείς ότι η εκκλησιαστική εικονογραφία χαρακτηρίζεται μόνιμα από μία – άλλοτε φτωχότερη και άλλοτε πλουσιότερη – αφηγηματικότητα, τότε δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί ότι το αντικείμενο της παρούσας μελέτης δεν είναι άλλο από τον τρόπο με τον οποίον η οσιακή αγιότητα εξιστορείται, μέσα από την τέχνη της εικονογραφίας. Ο υπότιτλος του βιβλίου, από τα συναξάρια στις εικόνες, προδηλώνει τη μεθοδολογία με την οποία αναπτύσσεται η μελέτη. Ειδικότερα, εξετάζονται δώδεκα διαφορετικές περιπτώσεις οσίων. Για κάθε όσιο, αρχικά επιχειρείται μία λεκτική αφήγηση της ζωής του, θεμελιωμένη στα διάφορα συναξάρια, ενώ στη συνέχεια πραγματοποιείται μία εικαστική αφήγηση της ζωής του, μέσα από συγκεκριμένες εικόνες. Ο σχολιασμός που έπεται και τα σχετικά συμπεράσματα καθιστούν χειροπιαστό στον αναγνώστη και θεατή – των κειμένων και των εικόνων αντίστοιχα – αυτό για το οποίο πασχίζει η μελέτη: τον τρόπο με τον οποίον η οσιότητα ιστορείται.

Πάλη με τον Θεό στο κενό του θανάτου

Ποῦ εἶσαι· Ἐσύ ὁ Θεός τῆς εὐσπλαχνίας καί τοῦ ἐλέους;

Αυτό το ερώτημα κυριαρχούσε βασανιστικά μέσα μου (με όλους τους φθόγγους σε διάτορη κραυγή) καθώς περνούσα την πύλη του κοιμητηρίου (όπως ο Ιωνάς το στόμα του κήτους) βλέποντας εκατοντάδες ανθρώπους να τα κατακλύζουν (νεκρούς καταποθέντας ήδη, αλλά και ζωντανούς σε αναμονή…).
Στάθμευσα το αυτοκίνητο μου και δυό κορίτσια, συμμαθήτριές της, βουβά κι απαρηγόρητα έκλαιγαν στην πλαϊνή της εκκλησίας θύρα. Άηχα όλα, παντού σιωπή. Μία στοιχειωμένη απουσία. Δεν είναι η σιωπή των νεκρών πού βαραίνει· η σιωπή τής απουσίας Σου είναι πού μας τυραννά.

Σε ψάχνουμε όλοι -γι’ αυτό μάλλον και δεν Σε βρίσκουμε- γύρω από τον πόνο, πριν από τη θλίψη, μετά από την απώλεια. Κανείς όμως δεν τολμά να σκύψει και να κοιτάξει μέσα στον πυρήνα του χάους, μέσα στην ίδια την οδύνη, μέσα στο κενό, στην απώλεια, στο οριακά μηδέν, γιατί τότε θα Σ’ έβλεπε ήδη να το σαρκώνεις, να το ενυλίσσεσαι, δικό Σου να το κάνεις.

Πολλές φορές λοιπόν δεν μας γλιτώνεις, δεν αποσοβείς το κακό, δεν επεμβαίνεις ανασταλτικά, αλλά βρίσκεσαι εκεί και συντροφεύεις. Σώζεις με το να συνοδοιπορείς, με το να μοιράζεσαι το βάρος, με το να δείχνεις μία έξοδο και ένα νόημα εκεί που όλα σταματούν. Σαν το φεγγάρι είσαι –κι ας ψάχνουμε εμείς για ήλιο– που καθώς βγαίνει, τη νύχτα αθωώνει, σχεδόν την εξυμνεί.

Όταν η ζωή σε ρίχνει από το γκρεμό, τότε ανακαλύπτεις πως έχεις φτερά! Με αυτό το βιβλιαράκι, φίλοι μου, προσπαθούμε να ανοίξουμε ένα φεγγίτη στο σκοτεινό αδιέξοδο του σύγχρονου, καταπονημένου ανθρώπου, να ρίξουμε λίγο καθάριο φως, τρυγημένο από την καρποφόρα κληματαριά της αγιορείτικης σοφίας, που έχει μάθει όχι μόνο να πετάει, αλλά και να πατάει στην πραγματικότητα, να κάνει τις ρεαλιστικές διαπιστώσεις της και να λέει τα πράγματα με το όνομά τους. Το Χάπι – εντ είναι ένα μικρό βιβλίο εφαρμοσμένης θεραπευτικής της ψυχής, με ευεργετικές επιπτώσεις και στην σωματική υγεία.

9 σημαντικοί συγγραφείς μοιράζονται τη δική τους αχτίδα φωτός.

Πλήθυνε ο κόσμος μας σε πόνο, στέρηση, αφόρητη συναισθηματική συναλλαγή και εκκωφαντικά σπαταλημένη αγιότητα. Και οι άνθρωποι αλλόφρονες να τρέχουμε πίσω από μορφές αμφιλεγόμενες κοινωνικών ή θρησκευτικών αναμορφωτών ή στους χώρους άσκησης κάποιων γερόντων, σείοντας σημαίες-σήματα εγκλωβισμού σε ατελέσφορα όνειρα. Ψάχνοντας φορτικά και εναγώνια απάντηση και συμβουλή για τις μικρές λεπτομέρειες, που σηματοδοτούν την αβάστακτη καθημερινότητα της ασήμαντης ζωής μας.
Και να μπροστά μας κάποια διηγήματα που οι ήρωές τους χωρίς να διεκδικούν το ρόλο του «σωτήρα», παλεύουν ανεπίγνωστα να κατακτήσουν τα δυο υποστατικά ιδιώματα του Θεού : την ελευθερία και την αγάπη! Την ελευθερία από κάθε αναγκαιότητα. Ακόμη και από την κάθε μορφής «σωτηρία»! Και την αγάπη προς κάθε συν-πτωτικό συνάνθρωπο, που πολλές φορές φαίνεται πως πηγάζει μέσα από το βάρος της βίωσης της δικιάς τους αμφιβολίας και αμφισβήτησης. Μια διαχρονική κατάθεση εναγώνιας κραυγής και αφυπνιστικού λόγου.

Επιμέλεια Μητροπολίτης Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως π. Αθηναγόρας Δικαιάκος