Τον 18ο αιώνα συντελέσθηκε μία νέα περιπετειώδης συνάντηση και αντιπαράθεση Ορθόδοξης Ανατολής και αλλοτριωμένης Ευρώπης. Στα βασικά σημεία επρόκειτο για επανάληψη της ανάλογης διαδικασίας του 14ου αι.
Οι διαφωτιστές-διανοούμενοι με πρωταγωνιστή τον Κοραή, μιλούσαν με υπερηφάνεια για την “φωτισμένη Ευρώπη”, τα “φώτα της οποίας ούτοι μεταλαμπάδευαν στο δούλο Γένος, καλλιεργώντας το σύνδρομο του “εξευρωπαϊσμού” και “εκδυτικισμού” ως τις ημέρες μας, και καταξιώνοντας την Ευρώπη σε “καθολική μητρόπολη” του Έθνους. Οι Έλληνες Διαφωτιστές είχαν εγκολπωθεί ακόμη και αθεϊστικές, αντιχριστιανικές και σαφώς αντορθόδοξες τάσεις, που διαδίδονταν μέσω της Εκπαίδευσης, επιβάλλονταν δε από την Διανόηση και την Πολιτεία.
Συνεχιστές των Ησυχαστών ήσαν οι αγιορείτες Κολλυβάδες Πατέρες, στην ηγετική ομάδα των οποίων ανήκαν ο πρ. επίσκοπος Κορίνθου Μακάριος Νοταράς, ο Νικόδημος Αγιορείτης και ο Αθανάσιος Πάριος, όλοι αναγνωρισμένοι άγιοι της Εκκλησίας μας. Αυτοί, και όλοι οι συναγωνιζόμενοι μαζί τους, ανέλαβαν τον δύσκολο αγώνα αντιμετώπισης και απόκρουσης των εκπροσώπων του Ελληνικού Διαφωτισμού, που μετέφεραν τη “Δύση” στην Ανατολή, διασπείροντας τις δυτικές ιδέες, αναιρετικές της ρωμαίικης παράδοσης. Προσπάθησαν να ενημερώσουν με τα κείμενά τους, ιδιαίτερα ο Αθανάσιος Πάριος, τον ελληνικό Λαό για την μεγάλη απειλή από την εισβολή στην Ανατολή ενός άλλου κόσμου, που η επιδιωκόμενη επικράτησή του απαιτούσε την ανατροπή του κόσμου της ορθόδοξης παράδοσης.
Οι Κολλυβάδες συνεχίζοντας πιστά την πατερική παράδοση στη στάση απέναντι στη Δύση, απορρίπτουν αυτή την Ευρώπη, πνευματικά και κοινωνικά και μαζί κάθε δυνατότητα αναγέννησης του Έθνους με τα δικά της “φώτα”. Ο μαχητικότερος των ηγετών των Κολλυβάδων Αθανάσιος Πάριος, λόγω μάλιστα ειδικών προκλήσεων, θα προτείνει την διακοπή κάθε σχέσης με αυτή την Ευρώπη, που αναιρεί αυτόχρημα το ορθόδοξο ήθος.

Προλεγόμενα: π. Γεώργιος Μεταλληνός

Εξώφυλλο: Μαλακό

Σελίδες: 274

Α΄ έκδοση: 11/2018

Ο άγιος Αθανάσιος ο Πάριος, Διδάσκαλος του Γένους και εκ των πρωτεργατών του Φιλοκαλικού κινήματος των “Κολλυβάδων”, υπήρξε πολυγραφότατος συγγραφέας, πολυτάλαντος και πολυμερής. Ακολουθώντας την παράδοση των αγίων Πατέρων, συνέγραψε έργα ανταποκρινόμενα πάντοτε σε συγκεκριμένες ανάγκες ή προκλήσεις, για την πληροφόρηση, οικοδομή και νουθεσία του Ορθοδόξου ποιμνίου.
Το έργο του “ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ”, καταγγέλλει την αλλοτρίωση της Γαλλίας και την διαμετρική αποστασιοποίησή της από κάθε έννοια Χριστιανικότητας, κάτι που ενσαρκώνεται στην Επανάσταση του 1789. Εντοπίζει δε την αλλοτρίωση αυτή σε όλο το φάσμα της ιδεολογικής, πολιτικής και κοινωνικής πραγματικότητάς της: Η Γαλλική Επανάσταση αντικατέστησε τον Χριστιανισμό με την “θρησκεία της λογικής”, με την λατρεία του “Υπέρτατου Όντος”, που δεν ήταν παρά πρόσχημα για την απόκρουση της κατηγορίας της αθεΐας και στην ουσία τεκτονικό εφεύρημα (Ροβιεσπέρος). Η “φυσική θρησκεία” όμως, δεν είναι παρά άρνηση του αληθινού Θεού και απόρριψή Του. Πηγή της γαλλικής αθεΐας είναι η “αφοβοθεΐα” (απουσία του θείου φόβου) και η “παντελής αλησμονησία του Θεού”. Ήταν επόμενο συνεπώς, η εσωτερική διαστροφή να οδηγήσει σε ψευδείς και απατηλές διακηρύξεις για την εξαπάτηση του κόσμου.
Σ’ αυτό το πλαίσιο βλέπει και τις γαλλικές διακηρύξεις για ελευθερία και ισότητα. Οι κατ’ ουσίαν Χριστιανικές αυτές έννοιες έχουν λάβει την φόρτιση, που απορρέει από την γαλλική επαναστατική ιδεολογία. Η ψευδής ελευθερία καθιστά τον άνθρωπο δούλο των επιθυμιών του, ενώ η εν Χριστώ ελευθερία, αποδεχόμενη την “υπακοή” στην εξουσία, δεν παύει να σώζει την εσωτερική ελευθερία του ανθρώπου (αδούλωτο φρόνημα), που είναι η αληθινή ελευθερία. Το υπόβαθρο του Παρίου είναι και εδώ αγιογραφικό και Πατερικό.
Ο άγιος Αθανάσιος ο Πάριος, πολέμησε με σφοδρότητα τις ιδέες του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και έγινε γι’ αυτό στόχος των ηγετών του φιλοδυτικού ρεύματος και κυρίως του “πατριάρχη” του Αδαμαντίου Κοραή (1748 – 1833). Η σύγκρουσή τους εσφράγισε την πορεία της διαπάλης παραδοσιακών – αντιπαραδοσιακών ή, ακριβέστερα, αντιδυτικών και φιλοδυτικών, στην ελληνική κοινωνία.

Προλεγόμενα: π. Γεώργιος Μεταλληνός

Εξώφυλλο: Μαλακό

Σελίδες: 312

Α΄ έκδοση: 4/2015

Μία πρωτότυπη προσέγγιση στα αντιμαχόμενα σημεία μεταξύ Ορθοδόξων και Λατίνων μέσα από ανέκδοτα χειρόγραφα.

Τι είναι το Filioque και γιατί αποτελεί ανυπέρβλητο πρόβλημα στην ένωση των δύο Εκκλησιών Ανατολής και Δύσης; Γιατί οι Ορθόδοξοι χρησιμοποιούν ένζυμο άρτο κατά την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας ενώ οι Λατίνοι άζυμο; Γιατί στην Ορθοδοξία επιτρέπεται ο γάμος των κληρικών ενώ στη δυτική παράδοση επιβάλλεται αγαμία του κλήρου; Γιατί οι Ορθόδοξοι κληρικοί αφήνουν γένια ενώ στη Δύση απαγορεύεται; Γιατί οι Λατίνοι δεν τιμούν τις ιερές εικόνες στους ναούς τους και γιατί επιτρέπουν την είσοδο των γυναικών στο ιερό θυσιαστήριο;
Αυτά και άλλα θέματα δογματικού, λειτουργικού και λατρευτικού περιεχομένου βρίσκουν τις απαντήσεις τους σε αυτό το βιβλίο, καθώς γίνεται μία εις βάθος ιστορική και κανονική προσέγγιση στα αντιμαχόμενα σημεία μεταξύ Ορθοδόξων και Λατίνων μέσα από χειρόγραφα του 13ου αιώνα, τα οποία παραμένουν μέχρι σήμερα ανέκδοτα. Τα έργα αυτά είναι από τη γραφίδα του Νικολάου εξ Υδρούντος, Ορθοδόξου συγγραφέα και ηγούμενου της Μονής του Αγίου Νικολάου Κασούλων στο Ότραντο της Κάτω Ιταλίας, ο οποίος έζησε την Δ’ Σταυροφορία και την άλωση της Πόλης από τους Δυτικούς, πήρε μέρος στις αρχικές συζητήσεις για την ένωση των Εκκλησιών στην Κωνσταντινούπολη και με σθένος αντιστάθηκε στην επιβολή του παπισμού στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ιταλίας.
Ένα έργο που αποτελεί βασική πηγή για τους σύγχρονους μελετητές: θεολόγους, ιστορικούς, παλαιογράφους, αλλά και για κάθε πιστό που επιθυμεί να γνωρίσει τη δογματική διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας καθώς και την ιστορική διαμόρφωση της λατρευτικής παράδοσής της.

Προλογικό σημείωμα της Α.Π.Θ. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου

Προλεγόμενα Ιωάννη Παναγιωτόπουλου

Εξώφυλλο: Μαλακό

Σελίδες: 304

Α΄ Έκδοση: 03/2019