Αγαπώμαι, άρα σκέφτομαι
Κεφάλαια θεολογικής επιστημολογίας και οντολογίας
Πώς γνωρίζει ο πεπερασμένος άνθρωπος τον άπειρο Θεό; Η Ενσάρκωση του Θεού αλλάζει με ρηξικέλευθο τρόπο την προοπτική: «γνόντες Θεόν, μᾶλλον δὲ γνωσθέντες ὑπὸ τοῦ Θεοῦ» (Γαλ. 4,9): Γνωρίζουμε μεθεκτικά τον Θεό, αφού πρώτα μας έχει γνωρίσει Αυτός με την αγάπη Του, την ίδια αγάπη με την οποία μας έφερε από το μηδέν στο είναι. Αφού την προτεραιότητα έχει η αγάπη του Άλλου, το θεολογικό κόγκιτο είναι ένα «αγαπώμαι, άρα σκέφτομαι»: Η εμπιστοσύνη που προκαλεί η αγάπη δίνει τον χώρο για σκέψη χωρίς αυτο-πεποίθηση, αλλά με την ετερο-αυτο-πεποίθηση του Αποκαλυπτομένου που μας συναντά.
Στην αρχέγονη Εκκλησία μια αρχική «αντιφιλοσοφία» για τη «μωρία της σοφίας του κόσμου τούτου» (Α΄ Κορ. 1,20) δίνει τη θέση της στη σύνθεση της ελληνικής μεθεκτικής γνωσιολογίας με την αποκάλυψη ότι ο Λόγος είναι ο Χριστός. Στην Ανατολή, η Νηπτική γνωσιολογία τονίζει την κάθαρση και τον νου ως ένα απλό όμμα που διαυγάζεται από τους πολλούς λόγους ως αλήθειες που τον φωτίζουν στον εσχατολογικό ορίζοντα του Ενός Λόγου. Στη Δύση αναπτύσσεται μια κατακτητική γνωσιολογία της συνείδησης που διχάζει τον κόσμο σε συνειδητό/φαινόμενο και σε απρόσιτο Πράγμα (Καντ), ασυνείδητο (Φρόυντ), Πραγματικό (Λακάν).
Στον 20ο αιώνα, η έννοια της ελευθερίας είναι πολύ διαφορετική. Στη Δύση ο Χάιντεγκερ καταγγέλλει την «οντοθεολογία». Ο Καρλ Μπαρτ προβάλλει μια ριζική Θεολογία της Αποκάλυψης, ενώ ο Πάουλ Τίλιχ τη μέθοδο του συσχετισμού. Οι Ορθόδοξοι δεν αργούν να απαντήσουν με τις δικές τους επιστημολογικές μεθόδους: Ο Βλάντιμιρ Λόσκι με τον αποφατισμό ως απομάθηση και απο-εννοιοποίηση. Ο π. Γεώργιος Φλορόφκσι με την ενδεχομενική Ιστορία ως πεδίο γνώσης. Ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης (Ζηζιούλας) με την εσχατολογική ερμηνευτική όπου όλα ερμηνεύονται από το μέλλον προς το παρελθόν. Ο Χρήστος Γιανναράς με την παραδοξολογική σύνθεση Φαινομενολογίας και Μεταφυσικής. Στον χώρο των Βαλκανίων, θεολόγοι, όπως ο π. Δημήτριος Στανιλοάε, ο άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς και ο Αθανάσιος Γιέφτιτς προβαίνουν στις δικές τους ισορροπημένες συνθέσεις. Ενώ από τη Δύση μας έρχονται με φιλική διάθεση πρωτοπόρες επιστημολογίες, όπως η Φαινομενολογία του Ζαν-Λυκ Μαριόν, η Αφηγηματική Θεολογία, η πιθανοκρατική Φυσική Θεολογία του Ρίτσαρντ Σουίνμπερν και η επιστημολογία της μεθέξεως του Τζον Μίλμπανκ. Πολλοί δρόμοι για τον Ένα Λόγο καθ’ οδόν για τη συνάντησή Του.
Εγκόλπιον Αναγνώστου και Ιεροψάλτου
Εγκόλπιον Αναγνώστου και Ψάλτου, επιμέλεια του πρωτοπρεσβυτέρου Κωνσταντίνου Παπαγιάννη, με την έγκριση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.
“…Η χρησιμότης του Εγκολπίου είναι ιδιαιτέρως εμφανής προκειμένου περί της Θείας Λειτουργίας, της οποίας εις ουδέν λειτουργικόν βιβλίον υπάρχει πλήρης και συνεχής η διάταξις εις ό,τι αφορά εις τον ρόλον του αναγνώστου και του ιεροψάλτου.” (Από το εισαγωγικό σημείωμα της έκδοσης)
Επανέκδοσις ΙΒ΄ (με νέα στοιχειοθεσία)
Ελληνική Ανατολή και Λατινική Δύση
Σπουδή στην Χριστιανική Παράδοση
Η μελέτη αυτή έχει στόχο να δείξει τόσο την φύση όσο και κάποιες συνέπειες ορισμένων κυρίαρχων διανοητικών εξελίξεων και αλλαγών στην Ευρώπη κατά την Χριστιανική περίοδο, κυρίως εφόσον αυτές αφορούν την Ελληνική Ανατολή και την Λατινική Δύση.
Το βιβλίο αυτό δεν αποτελεί ιστορικό μελέτημα. Κατ’ ουσίαν μελετά τύπους νοοτροπίας ή μορφές αντιληπτικής κατανόησης· και στον βαθμό που χρησιμοποιεί αυτό που ονομάζουμε ιστορία, το κάνει επειδή στο επίπεδο αυτό είναι ευκολότερο να περιγράφει η φύση των μετατοπίσεων από μια μορφή κατανόησης σε μιαν άλλη. Επιπλέον, οι υπό συζήτηση μορφές κατανόησης δεν είναι ίσης αξίας ή ακεραιότητας. Αντιθέτως, κάποιες από τις μορφές αυτές φυλάσσουν, με μεγαλύτερη ή μικρότερη επάρκεια, αιώνιες αλήθειες, με την έννοια ότι ανταποκρίνονται στην πανανθρώπινη αλήθεια των πραγμάτων, ενώ άλλες αποτελούν απλώς επινοήσεις μεμονωμένων ανθρώπινων εγκεφάλων…
Εξώφυλλο: Μαλακό
Σελίδες: 392
Α΄ Έκδοση: 02/2019
Η Καρδιά και τα Όπλα
Σμύρνη, 1919: ελληνικές σημαίες ανεμίζουν την ελευθερία. Ο Ανέστης, ένας νεαρός Έλληνας πολεμικός ανταποκριτής, δίνεται ολόψυχα στον αγώνα για την απελευθέρωση των αλύτρωτων πατρίδων. Τρία ολάκερα χρόνια ζει στη μαρτυρική Ιωνία το αίμα και τις ελπίδες της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Να όμως που πλάι στις ομοβροντίες των όπλων ηχεί και η ανθρώπινη καρδια! Ο Ανέστης ερωτεύεται τη Μυρσίνη, κι ας τη διεκδικεί και ο Ταλίν! Ένας χείμαρρος από γεγονότα, αποκαλύψεις κι εκπλήξεις μοιάζει να τους συνεπαίρνει. Η ζωή κρύβει τόσα μυστικά, μα και τόσες αλήθειες…
Μπαμπάδες του Σαββατοκύριακου
Εμπειρίες και οδηγίες πλεύσεως
Οι μέρες περνούσαν, ο καιρός διάβαινε. Κι εγώ προσπαθούσα να σταθώ στα δυο μου πόδια, σαν να παρατηρούσα από απόσταση τη ζωή, που έτρεχε γύρω μου από μόνη της…
Τι κάνει ένας πατέρας, όταν γκρεμίζονται όσα έκτισε στη ζωή του; Πώς επαναπροσδιορίζει τους στόχους της καθημερινότητάς του; Τι είδους συνοδοιπόροι τον συντρέχουν στην καινούργια, δύσκολη πορεία του; Και πώς διατηρεί και καλλιεργεί τις σχέσεις του με τα παιδιά του;
Το απόγευμα της Παρασκευής με βρήκε να πλένω πιάτα και να τρίβω τους πάγκους της κουζίνας. Ετοίμασα και τα κρεβάτια, που θα κοιμόντουσαν τα παιδιά. Τώρα το σημαντικό ήταν να οργανώσω το διήμερο…
Μάγος δεν είμαι, αλλά είμαι κάτι άλλο που είχα εδώ και κάμποσο καιρό ξεχάσει: Μπαμπάς!.
Οι εκδόσεις Θύρα συνεχίζουν την εκδοτική τους παραγωγή με ένα ακόμη βιβλίο που καταθέτει λόγο σύγχρονο αλλά και συνάμα ανθρώπινο για τα θέματα της οικογένειας. Το νέο βιβλίο του Δημήτρη Καρακούση Μπαμπάδες του Σαββατοκύριακου περιέχει μια ιστορία βασισμένη σε αληθινές εμπειρίες πολλών πατεράδων και παράλληλα μια σειρά από προτάσεις για την ανάπτυξη των παιδιών, ιδέες για δραστηριότητες, ταινίες, παιχνίδια, χειροτεχνίες, συνταγές, περιπάτους στη φύση και συζητήσεις μαζί τους. Ένα πολύτιμο εγχειρίδιο για πατεράδες, αλλά και γενικώς για γονείς, που επενδύουν σοβαρά και ολόψυχα στη σχέση τους με τα παιδιά τους…
Ο Πρίγκιπας της ερήμου
Αφηγηματική βιογραφία του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού.
Εξώφυλλο: Μαλακό
Σελίδες: 392
Α΄ Έκδοση: 2016
Πλάθοντας ευτυχισμένα παιδιά
Γονιός από το Α έως το Ω
Το βιβλίο αυτό πραγματεύεται και αναλύει με έναν απλό και κατανοητό τρόπο εικοσιτέσσερα σημαντικά θέματα που αφορούν τις σχέσεις γονιών-παιδιών βασιζόμενο στην ελληνική πραγματικότητα.
Ενθαρρύνει τους γονείς να δουλέψουν για τη δημιουργία σχέσεων που θα βασίζονται στην αγάπη, την αλληλοκατανόηση και τον αλληλοσεβασμό.
Συμβάλλει να διαχειρίζονται ποιοτικότερα και να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικότερα τα προβλήματα που προκύπτουν.
Είναι μοναδικό και πρωτότυπο στο είδος του.
Βοηθάει γονείς, παιδαγωγούς και εκπαιδευτικούς να δώσουν απαντήσεις ζωής σε πράγματα που τους απασχολούν και τους προβληματίζουν.
Συνδυάζει την τεκμηριωμένη παιδαγωγική άποψη, την επιστημονική γνώση με την πρακτική της εφαρμογή με παραδείγματα, χωρίς θεωρητική ορολογία.
Ένας πρακτικός “οδηγός” για το πως κτίζεις μια υγιή σχέση με τα παιδιά σου και -γιατί όχι;- πως μπορείς να πλάσεις ευτυχισμένα παιδιά!
Εξώφυλλο: Μαλακό
Σελίδες: 392
Α΄ έκδοση: 11/2016
Σχόλια στην Αποκάλυψη του Ιωάννη
Tο βιβλίο αυτό αποτελεί επεξεργασμένη καταγραφή μιας ενιαίας σειράς εικοσιπέντε περίπου μαθημάτων που έγιναν σε ένα άτυπο «θεολογικό εργαστήρι», περισσότερες από μία φορές. Τα μαθήματα αυτά ξεκίνησαν το 1987 στο Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν και επαναλήφθηκαν κατά καιρούς είτε στην πολιτιστική εταιρεία Άλσος Γραμμάτων και Τεχνών, είτε στην πολιτιστική εταιρεία Αίνος. Τελευταία ανάπτυξη αυτών των μαθημάτων έγινε το 2018-2019 στον χώρο Βιβλίου και Πολιτισμού των εκδόσεων Εν Πλω, και αυτή η σειρά αποτελεί τη βάση του παρόντος βιβλίου. Η μέθοδος προσεγγίσεως του κειμένου της Αποκάλυψης έχει έναν συγκεκριμένο στόχο: να αποτελέσει ένα διαρκές μάθημα κατήχησης για ενηλίκους μέσω της Ιωάννειας θεολογίας. Άλλωστε, το ίδιο το κείμενο αποτελεί μια μυσταγωγική κατήχηση για βαπτισμένους πιστούς, οι οποίοι έχουν σφραγιστεί με τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος κατά τη βάπτισή τους.
Η ερμηνευτική προσέγγιση και ο σχολιασμός του βιβλίου της Αποκάλυψης επιχειρείται με βάση τον θεολογικό λόγο των Πατέρων της Εκκλησίας και, κυρίως, με βάση τη βιούμενη εκκλησιαστική εμπειρία. Οι ερμηνευτές αυτοί μας λένε ότι ο καιρός της Αποκάλυψης δεν είναι ούτε του παρελθόντος, ούτε του παρόντος, ούτε του μέλλοντος. Είναι ο καιρός της Εκκλησίας, της πάντοτε παρούσης Εκκλησίας. Κατά τούτο, το περιεχόμενο της Αποκάλυψης μας εισάγει στην ιστορία της Εκκλησίας και τελικά μας περιγράφει ποια είναι η διαρκής ιστορία της. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει ένας καιρός των εσχάτων, αυτό που συνηθίζουμε να λέμε Β’ Παρουσία. Αυτός όμως ο καιρός δεν μετράει με τους χρονικούς προσδιορισμούς που μετράμε εμείς τη φθορά μας και τον θάνατό μας. Δεν είναι ο καιρός του κόσμου τούτου. Το μέρος, ή μάλλον ο τόπος στον οποίο ψηλαφούμε αυτή την πραγματικότητα της Εκκλησίας είναι η θεία Λειτουργία. Η θεία Λειτουργία μας βοηθάει, όπως μας την εκτυλίσσουν οι Πατέρες μας, να καταλάβουμε τί σημαίνει αυτό το «εδώ και τώρα και όχι ακόμα». Αυτή η Β’ Παρουσία του Κυρίου συμβαίνει τώρα, αλλά επίσης δεν έχει συμβεί ακόμα. Αυτό ψηλαφούμε σε κάθε θεία Λειτουργία. Τελικά η Αποκάλυψη θα μπορούσε να μας οδηγήσει σε μια επανεύρεση της ευχαριστιακής διάστασης του εκκλησιαστικού μας βίου, δηλαδή της ευχαριστιακής διάστασης του κατ’ αλήθειαν βίου μας.
Επιμέλεια: Δημήτρης Μαυρόπουλος
Διορθώσεις: Λαμπρινή Τριανταφυλλοπούλου
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Εισαγωγή
Σημείωμα για τον αναγνώστη
Κεφάλαια Α΄-ΚΒ΄
Ανακεφαλαίωση και συμπεράσματα
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Ευρετήριο αγιογραφικών χωρίων
Ευρετήριο ονομάτων και όρων