Στοχασμοί για το μυστήριο της ζωής και του ανθρώπου

Αυτό το βιβλίο είναι ένας στοχασμός πάνω στις διαστάσεις και τις συνέπειες του συγκλονιστικού γεγονότος πως ο Χριστός μάς δείχνει τι σημαίνει να είναι Θεός μέσα από τον τρόπο που πεθαίνει ως άνθρωπος. Και μ’ αυτό τον τρόπο μάς δείχνει τι σημαίνει να είναι κανείς άνθρωπος. Συνδέοντας το τέλος -“τετέλεσται”- με την αρχή -“ποιήσωμεν άνθρωπον”- ο π. Ιωάννης Μπερ μάς παρακινεί να σκεφτούμε ξανά ποιοι είμαστε, τι σημαίνει ότι είμαστε άνδρες και γυναίκες, τι καλούμαστε να γίνουμε, και ποια η σχέση μεταξύ ζωής και θανάτου σε αυτήν την πορεία.
Ο αναγνώστης, μέσα από το ποιητικό και στοχαστικό ύφος του κειμένου, που διανθίζεται με αγιογραφικά και πατερικά χωρία, καλείται σε μια στοχαστική ανάγνωση, δίνοντας βάρος στο ουσιαστικό περιεχόμενο της κάθε λέξης και όχι στο επιφανειακό προσπέρασμά τους.

Ο Χριστός είναι η χαρά, το φως το αληθινό, η ευτυχία! Ο Χριστός είναι η ελπίδα μας! Η σχέση με τον Χριστό είναι αγάπη, ενθουσιασμός, λαχτάρα του βίου! Ο Χριστός είναι το παν! Είναι έρωτας αναφαίρετος. Ο έρωτας του Χριστού. Από εκεί πηγάζει η χαρά.
Χριστιανός είναι αυτός που έχει τη ζωή του Χριστού και όχι αυτός που κάνει καλά έργα μόνο, γιατί καλά έργα κάνει και κάποιος που δεν είναι χριστιανός. Και τη ζωή του Χριστού την αποκτά ο άνθρωπος με τη συμμετοχή του στη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας και ιδιαίτερα στη θεία Λειτουργία. Πνευματική ζωή δεν σημαίνει καλή συμπεριφορά, αλλά παρουσία του Αγίου Πνεύματος στη ζωή του ανθρώπου.
Η βίωση της αλήθειας της Ορθοδοξίας θα μας μάθαινε να βλέπουμε τον Θεό στο πρόσωπο των αδελφών μας, να σεβόμαστε τον κόσμο σαν δώρο του Θεού, να στραφούμε από την επιφάνεια στο βάθος της ύπαρξής μας, θα μας οδηγούσε στην ανεύρεση ενός νέου, κοινοτικού και αγαπητικού τρόπου ζωής.
Αυτή θα ήταν η μόνη αληθινή επανάσταση που θα μπορούσε να αλλάξει τη μορφή και τη ζωή του τόπου μας και του κόσμου όλου. Η μόνη αλήθεια που θα μπορούσε να νοηματοδοτήσει τη ζωή, η μόνη διέξοδος στον σημερινό αδιέξοδο κόσμο.

Αφιερωματικός τόμος

Γαλάτεια, Γιώργος! Δύο αγαπημένοι άνθρωποι! Τούτο το μικρό αφιέρωμα για τη ζωή αυτών των ξεχωριστών ανθρώπων, είναι μια μικρή πράξη χρέους, ένα μεγάλο ευχαριστώ για όλα όσα με περισσή αγάπη πρόσφεραν στη δική μας ζωή!
Ακούραστοι και οι δύο, γύριζαν μαζί σε ολόκληρη την Ελλάδα και μιλούσαν για αυτό που είναι η Ελλάδα – όχι η Ελλάδα που φαίνεται μόνο, αλλά η Ελλάδα ως θεϊκό μυστήριο και θεία αποκάλυψη. Μαζί με εμάς είχαν φίλους και τους Αγίους και πάντα τους παρακαλούσαν, όχι με επιτηδευμένη ευσεβιστική διάθεση, αλλά με τη γνησιότητα της ελληνικής απλοϊκής καρδιάς, που ξέρει πάντα πώς να βρίσκει το κλειδί της πύλης του Παραδείσου.
Μας άφησαν πολύτιμη κληρονομιά τα κείμενά τους. Αξιοποίησαν το ταλέντο που τους δόθηκε και ενέπνευσαν αμέτρητες ψυχές, μέσα από τον «ηρτυμένο» λόγο τους.
Το σπίτι τους το μοιράζονταν με όλους, και ήταν πάντα ανοικτό για πνευματικές αναζητήσεις και αναβάσεις, με την ανυπέρβλητη ελληνική φιλοξενία. Μετά από κάθε ευχαριστιακή σύναξη γίνονταν πάντοτε, χωρίς ποτέ να το προκαλούν, το κέντρο της παρέας, με τον μεστό και γεμάτο αλήθειες, γνήσιο παιδαγωγικό λόγο τους.
Κάθε άνθρωπος είναι σταλμένος από τον Θεό στη ζωή μας σαν δώρο για να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Ο Γιώργος και η Γαλάτεια ήταν πανάκριβα θεϊκά δώρα ζωής για όλους μας.

Η γυναίκα ως θύμα, ως ύποπτη, ως ευαγγελίστρια

Αν η (ιερ)αποστολή είναι η μαρτυρία για έναν Θεό Τριαδικό (δηλαδή για έναν Θεό που είναι -σα να λέμε- μια αιώνια συντροφιά, της οποίας ο τρόπος ύπαρξης είναι η αγάπη) και για τον πονετικό Χριστό που σταυρώθηκε και αναστήθηκε «θανάτω θάνατον πατήσας», τότε και τα δύο (αφενός η θεολογική διδαχή, και αφετέρου η έμπρακτη σύγκρουση με τις δυνάμεις της κοινωνικής αδικίας) εδράζονται στο έργο του Χριστού και στον τριαδικό τρόπο ύπαρξης.

Πρόβλημα δεν αποτελεί μόνο μια αδρανής Εκκλησία, αλλά και μια Εκκλησία η οποία δρα αλαζονικά, με τη σιγουριά ότι έχει τάχα εξασφαλισμένη τη συγκατάθεση του Θεού και δεν ανατριχιάζει στην υποψία ότι μπορεί να εκπέσει της χάριτος! Την όποια δραστηριότητα τίποτα δεν τη δικαιώνει αυτομάτως· ούτε καν οι κόποι που μπορεί να καταβάλλονται, ούτε καν οι θυσίες που μπορεί να γίνονται, αν όλα αυτά είναι στεγνά από αγάπη, το έσχατο κριτήριο των πάντων, και αλλότρια της ελευθερίας του Πνεύματος, το οποίο «όπου θέλει πνει». Αλλιώς, καραδοκεί για όλους μας ο καυτηριασμός των Φαρισαίων από τον Χριστό, όταν τους αποδοκίμασε επειδή υποβάλλονταν μεν σε πλήθος ταλαιπωριών και θυσιών για να μεταστρέψουν έστω και έναν άνθρωπο στην πίστη του Θεού, αλλά τελικά τον έκαναν να αξίζει την κόλαση δυο φορές περισσότερο απ’ ότι οι ίδιοι!

Η αγάπη είναι, η ζωή και η ζωή έχει αξία όταν βιώνεται σαν αγάπη. Οι εγωισμοί, ο φθόνος, οι ιδιοτροπίες, που διώχνουν την αγάπη απ’ την καρδιά μας, είναι βαρύτατες αρρώστιες, που αν δεν τις θεραπεύσουμε έγκαιρα, θα μας οδηγήσουν στον θάνατο. Η ζωή μας βέβαια, δεν είναι στα χέρια μας, είναι στα χέρια του Θεού. Μέχρις ότου όμως ο Θεός αποφασίσει για τον καθένα μας, η ζωή του διπλανού μας είναι ευθύνη δική μου και δική σου…
Εύχομαι να ζήσετε και να ζείτε, να ζει η αγάπη στην καρδιά σας, να νιώθετε αυτό που ο Θεός μας έκανε: “αλλήλων μέλη”! Να ξέρετε ότι πάντα πρέπει να μας νοιάζει ό, τι γίνεται δίπλα μας, όχι από περιέργεια αλλά από αγάπη. Και να δίνετε τη δυνατότητα στον κάθε μικρότερο ή μεγαλύτερο διπλανό σας να μπορεί, όσο εξαρτάται από σας, να παλέψει γι’ αυτό το δώρο του Θεού, που είναι η ζωή, για να το ζήσει κι αυτός, με τη δική σας την αγάπη και με την αγάπη των άλλων.
Έντεκα λόγοι ελπίδας και πατρικής αγάπης, από τα χείλη ενός φωτισμένου ιεράρχη!

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: Αρχιμανδρίτης Εφραίμ Τριανταφυλλόπουλος
Την έκδοση χαιρετίζει ο Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης κ. Αθανάσιος

Η πορεία από τον νου στην καρδιά είναι όπως ένα προσκύνημα· ο πιστός ακολουθεί έναν δρόμο, την Παράδοση, και έχει ένα όχημα, τη λειτουργική ζωή. Παράδοση και λειτουργική ζωή είναι δύο εργαλεία που έχουν σφυρηλατηθεί από την εμπειρία των Πατέρων της ερήμου.
Το Ιερό δεν ανήκει στην ιστορία, διαφορετικά θα παρήκμαζε και θα το κατέπνιγαν οι περιστάσεις. Το Ιερό είναι αδιάλειπτα παρόν, ξετυλίγεται αδιάκοπα, είναι αιώνιο, απηχεί την αιωνιότητα και τη στιγμή συγχρόνως. Για να ανοιχτούμε στο Ιερό, πρέπει να ανακαλύψουμε ξανά την αθωότητα, τον θαυμασμό, την έκπληξη να ξαναγίνουμε μικρά παιδιά. Ο Χριστός μάς αναζητά. Ας Τον αφήσουμε να μας αρπάξει. Αυτή η ιερή σαλότητα δίνει φτερά στον πιστό, του επιτρέπει να ολοκληρώσει τη δημιουργία, να συνεργαστεί με τον Δημιουργό, να αφήσει έργα ωραιότητας για τις γενιές που θα έρθουν. Στο βάθος του είναι δεν είναι γραμμένοι Νόμοι. Στο βάθος του είναι αναπαύεται η Θεία Παρουσία.
Ο μοναχός Ιωάννης μοιράζεται, όσα έζησε και έμαθε κοντά στους μοναχούς του Άθωνα και πλάι στον πνευματικό του Πατέρα, ηγούμενο της μονής του Αγίου Σάββα στην έρημο της Ιουδαίας.

Εξώφυλλο: Μαλακό

Σελίδες: 136

Α΄ Έκδοση: 10/2018

Οι εντολές του Θεού είναι αυθεντικά καταγεγραμμένες στη Γραφή και ανεπτυγμένες στα λειτουργικά και πατερικά κείμενα. Όμως η άγνοια, η αδυναμία κατανόησης, η στρεβλή γνώση, η θρησκοληψία, τα αρνητικά εκκλησιαστικά πρότυπα, αποτελούν σοβαρά εμπόδια στη διάκριση και επίγνωση του θελήματος του Θεού.
Η επιθυμία αποτελεί φυσική δύναμη της ανθρώπινης φύσης, “ιδίωμα της φύσεως” (Ιωάννης της Κλίμακος), όπως και όλες οι φυσικές δυνάμεις (λογική, αγάπη, έρωτας, ζήλος, οργή, χαρά, υπερηφάνεια κ.ο.κ.). Η ικανότητα του ανθρώπου να επιθυμεί είναι μία “δύναμις αγαθοποιός” (άγιος Μάξιμος), η οποία προπτωτικά λειτουργούσε ως συνεχής κίνηση προς το αγαθό, τον Θεό, αλλά στη μεταπτωτική κατάσταση, εφθάρη, απώλεσε δηλαδή τον φυσικό προσανατολισμό της προς την αγαθότητα και τον Θεό. Έκτοτε, προέκυψε η ανάγκη διάκρισης της κάθε επιθυμίας ως καλής ή κακής. Η αποτίμηση της ποιότητας της επιθυμίας, στην περίπτωση των χριστιανών, γίνεται όχι με προσωπικά κριτήρια αλλά με κριτήριο τη θεϊκή εντολή.
Η εναρμόνιση της επιθυμίας με το θέλημα του Θεού απαιτεί μελέτη, νήψη και ορθή καθοδήγηση, προκειμένου να διακρίνει κανείς κάθε φορά τις εμπαθείς αποχρώσεις των επιθυμιών. Σε αυτή τη διαδικασία, ο χριστιανός έχει στη διάθεσή του έναν Κανόνα, έναν γνήσιο ζωντανό καθρέφτη· το πρόσωπο του Χριστού. Ατενίζοντας στον Χριστό, μπορεί να αναγνωρίσει τι είναι αυτό που νοσταλγεί κάθε φορά περισσότερο από τη δική Του αγάπη και το δικό Του θέλημα.

Η μελέτη των Ασκητικών Λόγων δεν είναι εύκολη υπόθεση. Το περιεχόμενό τους αφορά τα μυστήρια του Θεού, στα οποία φτάνουν όσοι αξιώνονται από τον Χριστό. Η νέα αυτή μετάφραση μας δίνει τη δυνατότητα να προσπελάσουμε ένα κείμενο, που έχει τριπλή δυσκολία: στη γλώσσα, στη σύνταξη και στο λεξιλόγιο. Η μετάφραση επιλύει την τριπλή δυσκολία, με ένα κείμενο όμορφο, που μας ελκύει στην ανάγνωσή του. Οι δύο φιλόλογοι και μεταφραστές (Γιώργος Πινακούλας και Δημήτρης Κουτσούγερας) κοπίασαν για να δώσουν στη γλώσσα μας το λαμπρό έργο ενός ασκητού της σχεδόν εξαφανισμένης Εκκλησίας της Ανατολής, στο οποίο οι Πατέρες μας αναγνώρισαν τον εαυτό τους.

Εισαγωγή: π. Αντώνιος Πινακούλας
Μεταγραφή στα Νεοελληνικά: Γιώργος Πινακούλας, Δημήτρης Κουτσούγερας

Το μεγαλύτερο μέρος των προσώπων που ξαναζούν μέσα απ᾽ αυτό το βιβλίο αξιώθηκαν μιας ζωής πολύ πνευματικής, μέσα στο πνεύμα του Χριστού˙ υπήρξαν πραγματικές ενσαρκώσεις της ανείπωτης αγάπης του Θεού και των ανθρώπων. Ζώντας σύμφωνα με το Ευαγγέλιο, η πλειονότητα απ᾽ αυτούς έζησε μέσα στους κόλπους κοινωνικών ομάδων. Άλλοι, απαντώντας σε μια μυστηριώδη κλήση, προτίμησαν να ζήσουν για ένα χρονικό διάστημα σαν αναχωρητές, χωρίς όμως ν᾽ απομονώνονται από τους επίγειους αδελφούς τους. Ξεπερνώντας με μια παραδειγματική αυταπάρνηση τις αδυναμίες και τα πάθη της ανθρώπινης φύσης, όπως επίσης και τους πειρασμούς του διαβόλου, καθένας γνώριζε με τον τρόπο του να συνενώνει την προσευχή με την υπακοή –αυτά τα δύο φτερά της πνευματικής απογείωσης– και μπόρεσε να δώσει συμβουλές, να γράψει και να θεσπίσει κανόνες που μένουν μέχρι τις μέρες μας σαν λαμπρές μαρτυρίες.

Πρόλογος: π. Δημήτριος Στανιλοάε

Μετάφραση: Καλλιόπη Σκουτέρη

Εξώφυλλο: Μαλακό

Σελίδες: 160

Α΄ Έκδοση: 03/2019