Η σύνθεση στην Βυζαντινή Ζωγραφική

Ένας διάλογος με τον PAUL KLEE

Το 1924 ο Π. Κλέε έγραψε μια σειρά σημειώσεων για μια διάλεξη στα εγκαίνια έκθεσής του στην Ιένα της Γερμανίας. Οι σημειώσεις αυτές στην συνέχεια έγιναν βιβλίο, το οποίο κυκλοφορήθηκε με τον τίτλο: Για την μοντέρνα τέχνη, και αποτέλεσαν ένα από τα σημαντικότερα κείμενα που γράφτηκε από ενεργούς καλλιτέχνες του μοντερνισμού. Παρά το γεγονός πως οι σημειώσεις αυτές έχουν αποσπασματικό, πολλές φορές αόριστο χαρακτήρα, συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να αποτελούν πολύ σπουδαίο και πολύτιμο υλικό για όποιον εικαστικό καλλιτέχνη, ιστορικό τέχνης και γενικότερα άνθρωπο της τέχνης θα ήθελε να κατανοήσει πώς αντιλαμβάνεται ένας καλλιτέχνης το ύφος και τον χαρακτήρα της δημιουργίας και του έργου τέχνης γενικότερα.
Στο ανά χείρας σας πόνημα καταγράφεται ο διάλογός μου με το κείμενο αυτό. Είναι στην πραγματικότητα ανάπτυγμα των σημειώσεων που κράτησα επάνω στις σελίδες του Κλέε καθώς το διάβαζα ξανά και ξανά μέσα στα χρόνια. Σημειώσεις που αργότερα εμπλουτίστηκαν από άλλες σημειώσεις που αφορούσαν το πώς της σύνθεσης στην «βυζαντινή» εικαστική παράδοση και οι οποίες ήταν με κάποιο τρόπο έμμεση απάντηση σε κάποια από τα ερωτήματα του Κλέε, προερχόμενη όμως από ένα άλλο κόσμο, αυτόν της «βυζαντινής» λεγόμενης ζωγραφικής, την οποία ο Κλέε, όπως και γενικότερα ο κόσμος της δυτικής τέχνης, δυστυχώς δεν εγνώριζε ικανοποιητικά ούτε ως μορφή ούτε ως λόγο.