Η ζωή μας διαμορφώνεται πάνω στα τραύματά μας.
Ό,τι ζούμε είναι απώλειες που είτε τις μεταμορφώσαμε σε ζωή είτε έγιναν η κόλασή μας.
Η ζωή μας ολάκερη είναι μια μάχη να μετατρέψουμε και να μεταπλάσουμε το σκοτάδι σε φως.
Αυτό είναι το στοίχημα της ζωή μας, πώς το τραύμα θα γίνει θαύμα.
Πώς η πληγή θα γίνει ζωή.
Μια από τις βασικές αιτίες που ο Θεός επιτρέπει μια δοκιμασία είναι για να συναντηθούμε με το τραύμα μας.
Το θαύμα έρχεται όταν δεν το περιμένεις, γιατί δεν είναι θέαμα, αλλά θέα στη θεραπεία της ύπαρξής μας.

Κανείς δε νοιάστηκε τον κήπο, χρόνια τώρα.
Ωστόσο εφέτος –Μάης, Ιούνης–
άνθησε από μόνος του και πάλι, λαμπάδιασε όλος ως τα κάγκελα,
χίλια τριαντάφυλλα, χίλια γαρύφαλλα,
χίλια γεράνια, χίλια μοσχομπίζελα
μενεξελί, πορτοκαλί, πράσινο, κόκκινο και κίτρινο,
χρώματα – χρώματα – φτερά –
τόσο που πρόβαλε ξανά η γυναίκα με το παλιό της ποτιστήρι
να ποτίσει – ωραία και πάλι, γαλήνια, με μια αόριστη καλή πεποίθηση.
Κι ο κήπος την έκρυψε ως τους ώμους, την αγκάλιασε,
την κέρδισε όλη, τη σήκωσε στα χέρια του.
Κι είδαμε τότε, μέρα μεσημέρι, που ο κήπος κι η γυναίκα
με το ποτιστήρι αναλήφθηκαν
κι όπως κοιτούσαμε ψηλά, κάτι σταγόνες απ’ αυτό το ποτιστήρι
έπεσαν ήσυχα στα μάγουλά μας, στο πηγούνι μας, στα χείλη.
Γιάννης Ρίτσος, Αναγέννηση,
3.VI. 69, ΚΑΡΛΟΒΑΣΙ – ΣΑΜΟΣ

Το ποίημα του Ρίτσου (έστω και μέσα από μια ετεροχρονισμένη οικοφεμινιστική κατανόησή του) αποτέλεσε μία ποιητική έμπνευση για την παρούσα εργασία, η οποία αναφέρεται στη “νέα γυναίκα”, την Θεοτόκο, ως το κεντρικό πρόσωπο στην Ορθόδοξη θεολογία η οποία μπορεί να φωτίσει τα πλαίσια διαμόρφωσης μιας Ορθόδοξης οικοφεμινιστικής σκέψης και θεολογίας.
Η Θεοτόκος είναι η “γυναίκα που έρχεται ξανά” στον “κήπο”, όπως στο ποίημα, (η “νέα Εύα” κατά την Ορθόδοξη διδαχή) και μέσα από τη ζωή της και τον κόπο της (“το ποτιστήρι της”), γίνεται “συναίτιος της σωτηρίας”.

Πολλοί έχουν μιλήσει για το ναυτικό και το βίος του νησιού μας. Όμως από τις σελίδες του δικού μου βιβλίου ήθελα να βγαίνει και κάτι άλλο. Ο πολιτισμός του. Είχε πολιτισμό φυσικό και πηγαίο το Καστελλόριζο. Έναν πολιτισμό κατάλοιπο από την ελληνική κλασική παιδεία και τον Χριστιανισμό. Στο σύνολό τους λίγο-πολύ οι άνθρωποι εκείνοι σκέφτονταν και ενεργούσαν πνευματικά, εδραιωμένες ψυχές και ατρόμητες καρδιές, ζώντας τις θάλασσες και τους βυθούς των θαλασσών. Ως προς τον πολιτισμό που είπαμε, ας μη θεωρηθεί σαν μια ιδιότητα θεωρητική. Ήταν πράξη… Δέκα χρονών έφυγα από την πατρίδα και μερικά πράγματα μου μένουν αλησμόνητα…
Μ’ ένα λόγο είναι αλήθεια πως η αγάπη της πατρίδας είναι ένα πολύ γλυκό πράγμα…

Ο τρόπος για να ξαναλειτουργήσει η πολιτική στην Ελλάδα υπάρχει, εμπειρικά βεβαιωμένος: Είναι η συνεπής επιστροφή στη μικρή αυτοδιαχειριζόμενη κοινότητα – το ένα από τα τρία «σημάδια» πού, αν ποτέ εμφανιστούν και τα τρία μαζί, θα ξέρουμε ότι ο Ελληνισμός νεκρανασταίνεται. Δεύτερο «σημάδι»: έξι χρόνια στο Δημοτικό σχολείο, τρία μόνο μαθήματα και τα τρία γλώσσες: αρχαία ελληνικά (κυρίως παιχνίδι ετυμολογίας), τα μαθηματικά ως γλώσσα, η μουσική ως γλώσσα. Τρίτο «σημάδι» νεκρανάστασης: απαγόρευση (η μόνη!) εμπορικής χρήσης των ΜΜΕ. Δεν είναι στόχοι που μπορούν να συνειδητοποιηθούν μέσα σε μια γενιά. Αλλά είναι οι μόνοι που μπορούν να διασώσουν ιστορικά υπαρκτό και ενεργό τον Ελληνισμό.
Μοιάζει νόμος φυσικός, ιδίωμα της φύσης του ανθρώπου: όσο λιγότερα ξέρει ο άνθρωπος τόσο περισσότερες βεβαιότητες να έχει. Ίσως είναι από τα συμπτώματα που ο Φρόυντ χαρακτήρισε «μεταστροφή της ενόρμησης στο αντίθετό της» (Verkehrung ins Gegenteil) — κάποιος ειδήμων θα μπορούσε να μας το φωτίσει. Πάντως, η ενορμητική δοκησισοφία στην ελλαδική κοινωνία μοιάζει να έχει διαστάσεις λοιμικής.
Η αμάθεια που ακκίζεται σαν γνώση, η ασχετοσύνη που αυτοβεβαιώνεται σαν προσωπική εμπειρία, η υπόνοια που εκφέρεται σαν πεποίθηση, η φήμη που λογαριάζεται σαν πληροφόρηση, είναι συμπτώματα πληθωρικά, τα συναντάει κανείς σε κάθε του βήμα. Όλοι, στη σημερινή Ελλάδα, τα ξέρουμε όλα —αυτή την εντύπωση δίνουμε. Συντηρούμε και κάποια έγνοια τεκμηρίωσης των λεγομένων μας, αλλά συνήθως προσχηματική, έως και γελοιώδη. Ξέρουμε τα «μυστικά» της οικονομίας και, κυρίως, το τί πρέπει να γίνει. Αναλύουμε τους χαρακτήρες των επαγγελματιών της πολιτικής και τους αξιολογούμε, ωσάν να τους έχουμε συναναστραφεί, σαν φιλαράκια.

Η αναφορά του βιβλίου αυτού σε θέματα τόσο ζωτικής σημασίας, όπως ο λαός του θεού, η ευχαριστηριακή και λειτουργική ζωή, ο κλήρος, οι γέροντες, το μοναστήρι και η ενορία, με τρόπο καταπληκτικά καταληπτό και εμπειρικό, είναι μια αξιόλογη προσφορά στο σημερινό άνθρωπο που θέλει να ανακαλύψει το πρόσωπό του μέσα στην Εκκλησία ως Ενορία και να αποτελέσει ένα ζωντανό μέλος της. Μια προσφορά, για την οποία ο συγγραφέας είναι αξιέπαινος.

Τρίτη Έκδοση